Coming out

Jedna z najważniejszych decyzji twojego życia

Coming out jest terminem pochodzącym z języka angielskiego, który przyjął się i w języku polskim i pochodzi od dłuższego wyrażenia "coming out of the closet", czyli "wychodzić z szafy". Sformułowanie to stanowi określenie całego procesu ujawniania swojej orientacji - najpierw samemu/samej sobie, a następnie innym. Coming out nie jest więc tak naprawdę jednorazowym aktem – dokonujemy go przed różnymi osobami przez całe życie, a wcześniej dojrzewamy do decyzji o jego podjęciu. 

Postanowienie o coming oucie jest kwestią bardzo indywidualną, niektóre osoby homoseksualne już w wieku nastu lat informują o swojej orientacji rodziców, znajomych i nie mają z tym żadnych problemów – są pewne zarówno swojej tożsamości, jak i tego, że już od wczesnej młodości chcą żyć w zgodzie ze sobą. Nie każdy jednak ma tyle pewności i odwagi (i mieć ich nie musi), by dokonać coming outu równie szybko. Niektórym gejom i lesbijkom więcej czasu zajmuje pogodzenie się z tym, że w przeciwieństwie do większości rówieśników, nie interesują ich przedstawiciele płci przeciwnej. Najpierw więc szukają osób bliskich sobie, dopiero później chcą ogłosić światu swoją długo ukrywaną tożsamość.

Coming out: jak to zrobić?

•  Zbadaj, jakie podejście do osób homoseksualnych mają twoi najbliżsi

Jedną z największych obaw towarzyszących osobom homoseksualnym przed ujawnieniem się jest ta o odrzuceniu przez rodziców, którym zazwyczaj chcemy (czy czujemy się zobowiązani) powiedzieć w pierwszej kolejności. Przed dokonaniem coming outu przed mamą i tatą, zwłaszcza jeśli jesteś osobą niepełnoletnią, warto wybadać, jakie podejście do osób homoseksualnych mają: jak się o nich wypowiadają, jak komentują różne doniesienia medialne na ten temat. Jeśli są wyraźnie homofobiczni, a ty nie masz ukończonych 18 lat lub nie jesteś osobą niezależną finansowo, lepiej poczekać na usamodzielnienie się lub opracować plan B – poprosić o wsparcie najlepszego przyjaciela, przyjaciółkę, u którego/której możesz się zatrzymać lub zgłosić się do organizacji wspierającej osoby LGBT+ w Polsce (ich listę znajdziesz na końcu artykułu) gdyby reakcja rodziców nie była pozytywna. W przypadku osób dorosłych jest łatwiej o tyle, że najczęściej nie mieszkają już z rodzicami, a ci ich nie utrzymują.

• Pamiętaj o właściwym czasie i miejscu

Coming out - jak powiedzieć najbliższym? Nie warto go dokonywać za pomocą SMS-ów, ponieważ może z tego wyniknąć wiele nieporozumień i niedopowiedzeń. Znacznie trudniej emocjonalnie jest przeprowadzić rozmowę twarzą w twarz, jednak koniec końców to podczas niej łatwiej wszystko wyjaśnić. Nie decyduj się jednak na coming out podczas ślubu siostry czy wizyty w sklepowej przymierzalni – zrób to na spokojnie, w domowym zaciszu. Nie oznacza to, że coming out nie może być spontaniczny – jeśli w danym momencie poczujesz potrzebę powiedzenia: "jestem gejem, jestem lesbijką", a wcześniej dużo o tym myślałeś/-aś – pozwól sobie na to, ale lepiej przy herbacie w domu, w ulubionej kawiarni – w bezpiecznym miejscu. Pamiętaj, że bliscy – rodzice i rodzeństwo - tak naprawdę bardzo często się domyślają, że jesteś osobą homoseksualną.

• Wyoutuj się, kiedy samodzielnie do tego dojrzejesz

Tzn. nie ulegaj namowom innych gejów czy lesbijek lub partnera bądź partnerki, jeśli nie czujesz swojej gotowości do dokonania coming outu. Czym innym jest poznawanie doświadczeń innych osób LGBT+ i budowanie na ich podstawie własnego postanowienia o ujawnieniu się, a czym innym podążanie za ich decyzjami, jeśli sami nie jesteśmy na nie jeszcze gotowi.

• Proces coming outu to również to, co dzieje się po ujawnieniu

Jeśli "wyjście z szafy" masz już za sobą, rodzina czy przyjaciele, w pierwszym momencie, mogą próbować wymusić na tobie "obietnicę", że to tylko na chwilę - będą pytać, czy masz pewność swojej decyzji, czy nie chcesz tego zmienić, czy aby przypadkiem nie wyoutowałeś/-aś się przed kimś jeszcze. Mogą też twierdzić, że to absolutnie niemożliwe, by ich dziecko było gejem czy lesbijką. Jak im na to odpowiedzieć? Przyznać, że rozumiesz, iż twoje wyznanie może być dla nich szokiem, ale ta decyzja jest wynikiem długich przemyśleń, że tak naprawdę zawsze tak było, tylko dopiero teraz mówisz o tym głośno. Stanowczo ostudź ich chęci "zmiany" twojej orientacji psychoseksualnej i powiedz, że dłużej nie chcesz ukrywać tego, kim jesteś. Dodaj, że rozumiesz, iż, podobnie jak ty kiedyś, i oni potrzebują czasu, by oswoić się z tym faktem.

Dlaczego osoby homoseksualne decydują się na coming out?

Gej czy lesbijka, o których homoseksualnej orientacji jeszcze nikt (przynajmniej nie oficjalnie) nie wie, żyją w ciągłym napięciu. Temu trzymanemu przez nich sekretowi może towarzyszyć tzw. stres mniejszościowy. Stres mniejszościowy, jak sama nazwa wskazuje, towarzyszy osobom przynależącym do mniejszości: religijnej, etnicznej czy właśnie seksualnej. Osoba homoseksualna może zastanawiać się, czy to, że ma inną orientację niż większość, czyni ją gorszym, boi się odrzucenia w przypadku ewentualnego coming outu. Towarzyszy jej tzw. hiperczujność – poczucie, że w każdej chwili można spodziewać się ataku z powodu swojej orientacji seksualnej – zarówno przed jej ujawnieniem, jak i już po tym, jak dokona pierwszych coming outów. Osoby homoseksualne częściej niż osoby heteroseksualne podejmują próby samobójcze, cierpią na depresję, ciągłe napięcie może powodować, że sięgają po substancje psychoaktywne.

Jak przebiega coming out?

W przypadku każdej osoby inaczej, choć psychologowie od lat próbują stworzyć model coming outu, który jak najlepiej oddałby rzeczywistość i był zgodny z doświadczeniami jak największej liczby osób homoseksualnych. Najpopparniejszym jest ten opracowany przez Vivienne Cass. W skrócie można powiedzieć, że najpierw gej czy lesbijka, najczęściej w okresie dorastania, choć zdarza się to i później, poddaje w wątpliwość swoją heteroseksualność i zaczyna sobie uświadamiać, że wcale nie wszyscy wokół są heteroseksualni. Potem następuje okres alienacji – osoba homoseksualna wyraźnie czuje, że nie przystaje do heteronormatywnej większości, jednak w końcu to poczucie wyobcowania przezwycięża i przechodzi do pełnej emocjonalnej samooakceptacji. W kolejnej fazie czuje już dumę ze swojej tożsamości, a w ostatniej z nich godzi się nie tylko z tym, że jest osobą homoseksualną, ale ten fakt przestaje być głównym czynnikiem go definiującym.